آجر سوراخ دار و کاربرد آن چیست؟

آجر در بیشتر ساختمان های امروزی نقش پوسته و جدا کننده را ایفا می کند. یکی از دلایل رواج یافتن آجر سفال نیز همین مساله است.

آجر سوراخ دار یا همان آجر لفتون آجری است که به دلیل وجود سوراخ در آن، حجم آن به میزان ۲۵% کاهش پیدا کرده است. نام های دیگر آجر سوراخ دار، آجر لفتون، آجر سوله سازی، آجر بره، آجر نما زبره است. آجر سوراخ دار دارای مقاومت بالایی است.

بنابراین از این آجر برای ساخت دیوارهای متحمل بار و وزن استفاده می شود.

با استفاده از آجر لفتون، دیوارهای حایل و غیر حایل ساخته می شود. آجر لفتون به صورت پازلی چیده می شود. این چیدمان باعث می شود، مقاومت آجر سوراخ دار در برابر وزن و فشارهای جانبی چند برابر شود. با توجه به این مقدمه می توان پی برد آجر لفتون در ساختمان سازی کاربرد بسیاری دارد. بنابراین در ادامه به معرفی آجر سوراخ دار و کاربرد آن در ساختمان سازی می پردازیم.

آجر لفتون (سوراخ دار) چیست؟

آجر سوراخ دار به دلیل وجود سوراخ های روی آن وزن کمتری نسبت به سایر آجرها دارد. بنابراین از این آجر در دیوارهایی که باید وزنی تحمل کند یا فشاربر آن می شود مورد استفاده قرار می گیرد. چینش این آجرها در ساخت و ساز به صورت پازلی است تا تحمل آن در برابر فشار و وزن بیشتر شود.

آجر لفتون از خاک رس خاک شیل و خاک نسوز تولید می شود. بهترین خاک رس برای ساخت آجر در اصفهان یافت می شود. یکی از دلایلی که خاک رس اصفهان مناسب پخت آجر است به این دلیل است که، در خاک رس اصفهان هیچ گونه ناخالصی وجود ندارد.

خاک رس از مواد اولیه ای در آجر لفتون است که نسبت به دو نوع خاک دیگر، خاک شیل و خاک نسوز بیشتر مورد استفاده است. دلیل استفاده بیشتر از خاک رس به خاطر این مساله است که، قیمت آجر لفتون شیل و نسوز بسیار بیشتر از خاک رس است. بنابراین استفاده از خاک رس باعث مناسب شدن قیمت آجر لفتون است.

در آجر سوراخ دار ده سوراخ وجود دارد. دلیل وجود این تعداد سوراخ بر روی آجر لفتون، کاهش وزن آجر، عایق بندی و ایجاد خلاء در آن است. همچنین با وجود سوراخ در این آجر مواد اولیه کمتری برای ساخت آن به کار برده می شود و وزن سبک تری خواهد داشت.

ویژگی های آجر لفتون

آجر سوراخ دار در ابعاد بزرگ دارای ۱۲ سوراخ است. در استاندارد شماره ۷ مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران این سوراخ‌ها باید تمام ضخامت آجر را طی نموده و سطح مقطع مجموع سوراخ‌ها نباید بیشتر از ۲۵ درصد سطح بزرگ‌تر آجر باشد. فاصله سوراخ‌ها از لبه آجر و همچنین فاصله سوراخ‌ها از یکدیگر در هر بعد آجر نباید کمتر از ۳۰ درصد طول همان بعد باشد.

آجر لفتون که با نام هایی مانند آجرنما لفتون یا آجر زبره یا آجرنما زبره یا آجر نما سوراخ‌دار یا آجر سوراخ‌دار یا آجر نما سوله سازی شناخته می شود، علاوه بر استفاده در دیوارهای حمال به عنوان نما نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

بنابراین آجر لفتون به صورت دو کاربردی مورد استفاده قرار می گیرد. آجر لفتون در دیوار های حایل و غیر حایل مصرف می شود. پس از مراحل ایجاد دیوار و بند کشی نیازی به ایجاد نمای مجدد بر روی دیوار نیست. بنابراین آجر لفتون در شاخه آجر نما قرار می گیرد. جهت ساخت دیوارهای بیرونی استفاده می شود. پس از بندکشی بین آجرها در نهایت دارای نمایی یکدست و شکیل خواهد شد و دیگر هیچ نیازی به انجام عملیاتی اضافه برای نماکاری نیست.

خصوصیات فنی آجر سوراخ دار

آجر لفتون در رنگ های مختلفی تولید می شود. آجر لفتون زرد ، آجر لفتون قرمز ، آجر لفتون پر تقالی ، آجر لفتون گلبهی و آجر لفتون قهوه ای از جمله رنگ های تولید شده آجر لفتون هستند. آجر لفتون زرد و قرمز کاربرد بیشتری نسبت به سایر رنگ های آجر لفتون دارند. این مساله به این خاطر است که این دو رنگ قیمت مناسب تری نسبت به سایر رنگ ها دارند.

وجود سوراخ بر روی آجر باعث می شود ملات بیشتری در داخل آجر نفوذ کند. همین امر موجب استحکام بیشتر دیوار خواهد شد.
آجر لفتون در ساخت دیوارهای حمال به دلیل اینکه می‌توان به وسیله سوراخ‌ های موجود در سطح آجر آن را با میلگرد مسلح کرد از این نوع آجر استفاده می‌گردد. بنابراین مقاومت دیوار در برابر زلزله بالا می رود.

در تولید آجر لفتون، این آجر به صورت سه طرف نما و چهار طرف نما تولید می شود. بنابراین آجر لفتون بدون نیاز به نماسازی دیگر، نمای دیوار را ایجاد می کند.

ه طور خلاصه می توان از خصوصیات آجر نما ۱۰ سوراخ می توان به موارد زیر اشاره نمود :

• مقاومت فشاری بسیار بالا
• خاصیت ضد سایش بودن
• درصد جذب آب بسیار پایین
• مقاومت در برابر یخ زدگی
• عدم جذب آلودگی محیط به سطح آجرنما
• زیبا سازی نمای ساختمان ها
• عدم آسیب به خاک کشاورزی جهت تهیه مواد اولیه تولید
• کاهش چشمگیر آلودگی هوا در هنگام تولید

ابعاد آجر لفتون

آجر لفتون در دو سایز کوچک و بزرگ تولید می شود.
قالب کوچک به رنگ زرد هستند. آجر لفت.ن با قالب کوچک در طاق زنی، منهول فاضلاب و پشت کار از آن مورد استفاده قرار می گیرد. آجر لفتون کوچک در برخی شهرهای جنوبی کشور مانند اهواز و بوشهر به طور متداول مورد استفاده قرار می گیرد.

آجر لفتون بزرگ که دارای ده سوراخ است به صورت دو کاربردِ برای توکار و نمای خارجی تولید می شود. از انواع توکار در طاق زنی و یا پشت کار و از انواع لفتون های نما در نماکاری سازه مصرف می شود.

از دیگر مصارف آجر لفتون قالب بزرگ می توان به منهول فاضلاب اشاره کرد. استفاده از لفتون قالب بزرگ اکثرا در شهرهای شمالی کشور، تهران و کرج متداول است.

وزن آجر لفتون

آجر لفتون دو سایز بزرگ و کوچک دارد. بنابراین وزن قالب کوچک و بزرگ متفاوت است. لفتون های کوچک ۵ سانتی متری هر کدام دارای وزن ۷۵۰ گرم هستند. این آجرها در بسته های ۱۴ تا ۱۶ عددی به بازار عرضه می شود. لفتون های قالب کوچک ۵.۵ سانتی همچنین هر کدام دارای وزن ۸۰۰ تا ۸۲۰ گرم است.

سایز قلب بزرگ آجر لفتون ۵ سانتی دارای وزن ۸۸۰ تا ۹۱۰ گرم است. این سایز آجر لفتون به صورت فله و بسته بندی در بازار موجود است. بسته بندی آجر لفتون بزرگ ۵ سانتی دارای ۱۴ الی ۱۶ عدد آجر لفتون است.

قالب لفتون بزرگ ۵.۵ سانتی دارای وزن ۱۰۲۰ تا ۱۲۵۰ است. آجر لفتون قالب بزرگ به صورت فله ای یا پالت شده و یا بسته بندی تولید می شود. تعداد آجر لفتون با قالب بزرگ در بسته یا پالت متفاوت قرار می گیرد. اما می توان گفت به طور کلی ۸۴۰ تا ۹۲۰ آجر وجود دارد. لفتون قالب بزرگ به علت سایز بالای آن در ساخت سازه های با سایز بزرگ مانند سوله مورد استفاده قرار می گیرد.

محاسبه تعداد آجر لفتون

در آغاز هر پروژه ساختمان سازی اطلاع از میزان مصالح مورد مصرف در ساخت سازه اهمیت ویژه ای دارد. محاسبه تعداد اجر مورد نیاز برای یک دیوار همواره یک چالش برای پیمانکاران بوده و قبل از هر چیزی باید به ضخامت، نوع آجر و ابعاد آن توجه شود.

برای به دست آوردن میزان مصالح مورد نیاز به صورت دقیق باید مقطع و نمای دیوار را مد نظر قرار دهید. دیوار ها در ضخامت های ۱۰ سانتی متر،۲۰ سانتی متر و ۳۵ سانتی متر ساخته می شوند. بنابراین برای محاسبه تعداد آجر سوراخ دار برای هر دیوار محاسبه جداگانه ای لازم است.

فرمول محاسبه تعداد آجر سوراخ دار

تعداد آجر مورد نیاز در ۱ متر مربع= ۱۰۰/(مقدار ضخامت یک بند + طول آجر)
تعداد آجر مورد نیاز در ۱ متر ارتفاع = ۱۰۰/(مقدار ضخامت یک بند + ارتفاع آجر)
تعداد آجر مورد نیاز برای ۱ متر مربع دیوار = تعداد آجر مورد نیاز ۱ متر طول + تعداد آجر مورد نیاز ۱ متر ارتفاع

تعداد آجر لفتون مورد نیاز برای دیوار ۱۰ سانتی متر

• تعداد آجر ۵ سانتی برای دیوار با ضخامت ۱۰ سانتی متر : ۷۴ عدد
• تعداد آجر ۱۰ سانتی برای دیوار با ضخامت ۱۰ سانتی متر: ۴۱ عدد
تعداد آجر لفتون برای دیوارهای ۲۰ و ۳۵ سانتی متر

یک روش محاسبه وجود دارد که از دیوار ۱۰ سانتی متر به عنوان پایه محاسبات در نظر گرفته می شود.

• تعداد آجر دیوار ۲۰ سانتی متر: این تعداد ۲ برابر دیوار ۱۰ سانتی متری است.
• تعداد آجر دیوار ۳۵ سانتی متر: این تعداد ۳.۵ برابر دیوار ۱۰ سانتی متری است.

علت وجود سوراخ در آجر لفتون چیست ؟

یکی از سوالاتی که درباره آجر لفتون وجود دارد این است که دلیل وجود سوراخ بر روی آجر لفتون چیست؟ در ادامه به بررسی علت این سوال می پردازیم.

وزن آجر بالاست و حمل و نقل آن دشوار است. می توان گفت هزینه حمل و نقل از هزینه خرید آجر نیز بیشتر است. به همین منظور برای کم کردن وزن آجر سوراخ هایی در آن ایجاد شده است، که آجر سوراخ دار را ایجاد کرده است.

یکی دیگر از دلایل وجود سوراخ در آجر، مصرف مواد اولیه کمتر برای تولید آجر است. آجر جامد نسبت به آجر حفره دار کمی سنگین تر است. حمل و نقل آجرهایی که دارای سوراخ هستند، راحت تر است و از این جهت نصب آن ها سریع تر در ساختمان صورت می گیرد.

وجود سوراخ در آجر باعث می شود ملات به داخل آجر نفوذ کند. چسبندگی و مقاومت به همین دلیل در آجر بالا می رود. همچنین مقاومت آجر در برابر جا به جایی در اثر نیرو های جانبی وارد بر آن افزایش می یابد.

با وجود سوراخ در آجر ساخت آن آسان می شود. زمان پخت گرمای حاصل از کوره به آسانی به مرکز آجر نفوذ خواهد کرد. بنابراین تعداد آجرهای بیشتری در روز تولید می شود.

در مرحله پخت آجر با حرارت ملایم خشک می شود، سپس به صورت کامل پخته می شود. وجود سوراخ در آجر باعث می شود که آجر کاملاً خشک شود و هزینه های تولید آجر کاهش پیدا می کند.

وجود سوراخ در آجر به دلیل افزایش بیشتر ظرفیت عایق حرارتی محصول و کاهش وزن محصول در نتیجه کاهش بار کلی سازه بار مرده بر روی ساختمان ایجاد می شود.

وجود سوراخ‌ها در آجرهای لفتون سبب می‌شود که در هنگام دیوارچینی ملات به طور عمودی نیز در آجر نفوذ کرده که این امر باعث استحکام بیشتر دیوار می‌شود.

کاربرد آجر سوراخ دار

کاربرد اصلی آجر لفتون برای دیوار چینی و سقف و سوله است. از آجر لفتون بیشتر برای دیوارهایی که باید وزنی را تحمل کرده یا فشار بر آن است استفاده می کنند. این آجر معمولا به صورت پازلی چیده شده تا تحمل آن در برابر فشار و وزن بیشتر گردد. آجر به صورت دوبله یعنی دو قلو به سفارش مشتری تولید می گردد.

بارگیری این دو نوع آجر به صورت فله ای و هم بسته بندی آن بنا به درخواست مشتری ارسال میشود. آجر لفتون از مقاومت فشاری بالایی برخوردار است. پخت آجر سوراخ دار با وجود سوراخ باعث می شود قسمت های مرکزی آجر نیز حرارت کافی ببینند. این موضوع در مقاومت و همگنی آجر لفتون بسیار موثر است. بنابراین از این آجر می توان در دیوارهای باربر و حمال نیز استفاده کرد.

آجر تفلون در طراحی فضای بیرونی شومینه‌ها و حتی استفاده در قسمت بیشتری از محیط داخلی ساختمان نیز می‌توانند در طراحی داخلی استفاده شود و بسیار خوب عمل کنند. امروزه علاوه بر فضای داخلی شومینه، اطراف آن را تا سقف و گاهی تا دیوارهای انتهایی شومینه‌ها با آجرهای نسوز مورد استفاده قرار می دهند.

استفاده از آجر تفلون امنیت را در ساختمان بالا می‌ برند. همچنین می‌توانند در نمای بیرونی ساختمان نیز به‌خوبی استفاده شود. نمای خارجی و ترکیبات مختلف بسیار زیبا ایجاد کند. همچنین آجر های تفلون می‌توانند در ترکیب با دیگر مصالح نیز استفاده شوند و به زیبایی بنا کمک کنند.

وجود سوراخ ها موجب پخت یکدست آجر از ایجاد ترک در داخل آجر لفتون جلوگیری می کند. نبود ترک های ریز در داخل آجر موجب کاهش خاصیت انتقال آب توسط آجر به سطوح داخلی دیوار می شود. بنابراین این آجر را برای استفاده در مکان هایی که مقاومت بالایی نیاز دارد مناسب می کند.

انواع آجر لفتون

آجر تفلون به دلیل استحکام، کیفیت، کاهش وزن و صرفه جویی در هزینه برای ساختمان سازی مناسب هستند. آجر لفتون در انواع و رنگ های مختلف و همچنین سایز های مختلفی تولید و روانه بازار می شود که به آن‌ها در پایین اشاره شده است:

آجر لفتون با قالب کوچک (۵۲۱۱۰)

آجر لفتون با قالب بزرگ (۷۲۱۱۰)

آجر لفتون عراقی

آجر لفتون سه طرف نما

آجر لفتون چهار طرف نما

مراحل تولید آجر لفتون

برای تهیه آجر های سفال تیغه‌ای یا آجر لفتون ده سوراخ و آجرهای سه گل و آجر لفتون دو قلو و سفال سقفی رسی در مرحله ابتدایی تولید ابتدا باید خاک از معادن شناسایی‌ شود. بنابراین خاک نامرغوب به کارخانه های انتقال پیدا می کنند. در محل کارخانه و با دستگاه های اتوماتیک ناخالصی های خاک جدا می شود.

بعد از آن مواد اولیه برای تهیه آجر تفلون در کوره قرار می گیرند. برای ساخت آجر لفتون، ابتدا آجر با حرارت کم خشک می شود، سپس به صورت کامل پخته می شود. وجود سوراخ در آجر باعث می شود که آجر به طور کامل پخته شود.

همچنین در مرحله پخت قسمت های مرکزی آجر نیز حرارت کافی را دریافت کنند. این موضوع در مقاومت و همگنی آجر لفتون بسیار تاثیر گذار است.
علت رنگی بودن این آجر ها به دلیل اضافه کردن اکسید فلزات به مواد اولیه آن است. این آجر در نماسازی کاملا زیبا بوده و با توجه به رنگ ها، آن را نام گذاری می کنند.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های برخی از آجرهای تفلون ضد شوره بودن آن است. برخی از آجر بعد از استفاده شوره می زنند. برخی از آجر های تفلون به گونه ای ساخته می شوند که در اثر رطوبت و در فضای بیرونی و نمای ساختمان در مناطقی که رطوبت بالا است، آجر سوراخ دار شوره و سفیدک نزنند.

بنابراین آجر های تفلون با این ویژگی هزینه‌های زیادی که تعویض آجر های شوره زده تحمیل می شود را، به‌همراه نخواهد داشت.

کلیات مربوط به آجر سوراخ دار

آجر سوراخ دار به رنگ های زرد، قرمز، قهوه ای و گلبهی در بازار به فروش می رسد؛ رنگ زرد و قرمزبه دلیل قیمت مناسبی که دارند بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند. کاربرد آن در اندازه های بزرگ در دیوار چینی محوطه ها، اطراف باغ ها و ویلاها، سوله ها، و حیاط ساختمان است.

در اندازه کوچک در داخل ساختمان مثل دیوار چینی اتاق ها، درپوش حمام و دستشویی و زدن سقف به کمک تیرآهن و در تراس های منازل استفاده می شود. نوع با کیفیت تر آجر سوراخ دار پس از پایان کار بند کشی می شود و هم گام نیز به عنوان نما استفاده می شود.

آجر سوراخ دار انواع گوناگونی دارد و در صنایع مختلف کاربرد دارد، از موادی مانند خاک رس، خاک شیل و خاک نسوز ساخته می شود. به دلیل قیمت بسیار زیاد آجر لفتون شیل و نسوز، بیشتر تولیدات آجر از خاک رس هستند و در کوره ها پخته می شوند.

شناخت بهتر آجر سه گل و لفتون می تواند برای شما در طراحی دکوراسیون داخلی و خارجی منزل کاربردی واقع شود. همان طور که گفته شد آجر سوراخ دار کاربردهای فروانی در ساختمان سازی دارد.